W zeszłym roku, podczas realizacji planu filmowego serialu Skazana – TVN-owskiej produkcji w reżyserii Bartosza Konopki, po raz kolejny wykorzystano kilka zabrzańskich lokacji. Jedną z nich był Areszt Śledczy. Obiekt ten już za dawnych czasów, bo w 1888 roku, zdążył wpisać się w krajobraz centralnej części Zabrza.
To kompleks budynków byłego Królewsko-Pruskiego Więzienia, które w XIX wieku zostało zaprojektowane na wzór więzienia celkowego Moabit w Berlinie. Po II wojnie światowej zaliczano go do jednostek karno-śledczych. Przebywali w nim skazani, a także aresztowani tymczasowo – mężczyźni zatrzymani na zlecenie prokuratur w Zabrzu, Tychach i Mikołowie. Placówka dysponowała miejscami dla blisko 300 osadzonych.
Obiekt został zbudowany na planie krzyża, a w jego skład wchodziły: pawilon mieszkalny, dwa budynki administracyjne oraz budynek gospodarczy. Więźniowie mieli do dyspozycji siedem odgrodzonych od siebie pól spacerowych. Znajdowały się tu również: sala widzeń, kaplica, kantyna, biblioteka oraz świetlica. Mimo upływu czasu – ponad stu lat – pierwotny układ kompleksu pozostał praktycznie bez zmian.
Jako areszt śledczy pełnił swoją funkcję aż do marca 2018 roku. Decyzję o jego zamknięciu podjęto na podstawie wprowadzonej przez Zbigniewa Ziobrę reformy Służby Więziennej. Obecnie stoi pusty. Otoczony wysokim murem, wzmocnionym zasiekami z drutu kolczastego. Wokół niego toczy się zwykłe życie. W okolicy znajduje się szpital, szkoła podstawowa i sąd rejonowy. Kompleks przyciąga jednak miłośników architektury i historii, fotografów i urbexowców. Odwiedzają go też ekipy filmowe.
Ostatnio było o nim głośno nie tylko za sprawą wspominanego już serialu Skazana, z Agatą Kuleszą w roli głównej. Można go było zobaczyć w serialu Rojst. Kręcone były sceny do głośnej produkcji opartej na prawdziwych wydarzeniach – 25 lat niewinności. Historia Tomka Komendy. Filmowcy zrealizowali w nim również komedię kryminalną o Zdzisławie Najmrodzkim, królu złodziei, mistrzu ucieczek, jednym z najsłynniejszych przestępców okresu PRL.
Spacerując długimi korytarzami aresztu, z dwóch stron otaczają nas cele. Zwracają uwagę masywne zamki w drzwiach i wszechobecne siatki zabezpieczające. Do ciemnego wnętrza dociera naturalne światło dzienne. Wpada przez ogromne okno, wysokie na trzy kondygnacje. Same cele są ciasne, klaustrofobiczne. Przebywanie na spacerniaku też nie wywołuje pozytywnych uczuć. Teren jest smutny, betonowy, z każdej strony ogrodzony. Nawet na niebo trzeba spoglądać przez siatkę.
Źródła: (1) kinoroma.zabrze.pl/mapa/?ait-item=3-areszt-sledczy, (2) sw.gov.pl/strona/opis-zaklad-karny-zabrze
Notatki fotograficzne 